Μελάνωμα

Τι είναι το μελάνωμα;

Το μελάνωμα είναι ένας δερματικός καρκίνος που προέρχεται από μελανοκύτταρα (κύτταρα δέρματος που παράγουν την χρωστική μελανίνη). Προσβάλλει νέους, ενήλικες και ηλικιωμένους. Στους άνδρες εντοπίζεται συχνότερα στον κορμό, το κεφάλι και τον τράχηλο. Στις γυναίκες αναπτύσσεται συνήθως σε χέρια και πόδια.

Πόσο συχνό είναι το μελάνωμα;

Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο συχνότερος τύπος κακοήθειας και αντιστοιχεί στο 75% όλων των μορφών καρκίνου. Το μελάνωμα είναι από τους λιγότερους συχνούς τύπους δερματικού καρκίνου. Η επίπτωση του όγκου είναι 20- 25 νέες περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Ο αριθμός των περιπτώσεων εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί τα επόμενα 10 χρόνια. Το μελάνωμα είναι ο 2ος  συχνότερος καρκίνος σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 34 ετών.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος;

  1. Η έντονη έκθεση στο παρελθόν, σε υπεριώδη ακτινοβολία από το ηλιακό φως με εγκαύματα και συσκευές τεχνητού μαυρίσματος.
  2. Το ανοιχτό χρώμα δέρματος που καίγεται εύκολα στον ήλιο, δεν μαυρίζει ή μαυρίζει ελάχιστα, τα ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, τα μπλε ή πράσινα μάτια και οι φακίδες.
  3. Τα ηλιακά εγκαύματα (ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία).
  4. Οικογενειακό και / ή ατομικό ιστορικό μελανώματος.
  5. Μεγάλος αριθμός (>50) μικρών και μεγάλων σπίλων (ελιών) .
  6. Ύπαρξη άτυπων σπίλων (ελιές με ασυμμετρία, ακανόνιστα όρια, διαφορετικά χρώματα, και διάμετρο > 5 mm)
  7. Η ύπαρξη ενός αδύναμου ανοσολογικού συστήματος.
  8. Το ατομικό ιστορικό μελανώματος
  9. Οικογενειακό ιστορικό (συγγενείς 1ου βαθμού) με μελάνωμα ή άλλους δερματικούς καρκίνους.

Με τι μοιάζει το μελάνωμα και ποια είναι τα συμπτώματα και τα σημεία του;

Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε φυσιολογικό δέρμα ή πάνω σε ένα  προϋπάρχοντα σπίλο. Το μελάνωμα εκτός από την οζώδη μορφή του παρουσιάζει δύο ή περισσότερα στοιχεία από τον κανόνα ABCD.

Asymmetry – Ασυμμετρία. Το σχήμα του μελανώματος είναι συνήθως ασύμμετρο και ανώμαλο σε αντίθεση με του σπίλου που συνήθως είναι στρογγυλό και ομαλό.

Border – Όριο. Ένας σπίλος έχει καλά αφορισμένα όρια ενώ το μελάνωμα έχει όρια ασαφή ή με εγκοπές.

Color – Χρώμα. Ο σπίλος έχει συνήθως ομοιόμορφο χρώμα (ανοιχτό καφέ –  σκούρο καφέ) σε αντίθεση με το μελάνωμα που συνήθως δεν έχει ομοιομορφία (σκιές καφέ και μαύρου).

Diameter – Διάμετρος. Η διάμετρος του μελανώματος μπορεί να είναι οποιαδήποτε αλλά συνήθως είναι > 5 mm και συνεχίζει να αναπτύσσεται.

Evolution – Εξέλιξη. Οποιαδήποτε αλλαγή σε σχήμα, μέγεθος (κάθετο ή οριζόντιο), χρώμα ή οποιοδήποτε νέο σύμπτωμα όπως κνησμός, αιμορραγία ή έλκωση είναι τυπικά του μελανώματος.

Πως μπορώ να αναγνωρίσω το μελάνωμα στο δέρμα μου;

Το μελάνωμα τυπικά αναπτύσσεται ανεξέλεγκτα για εβδομάδες έως μήνες και έτσι συχνά έχει μια αποδιοργανωμένη εμφάνιση. Φυσιολογικά οι αβλαβείς δερματικές βλάβες είναι συνήθως πολυάριθμες και μοιάζουν η μια στην άλλη. Σε αντίθεση το μελάνωμα όπως αναπτύσσεται συχνά ξεχωρίζει και διαφέρει από τις αβλαβείς βλάβες δίπλα. Αν αναγνωρίσεις μια κηλίδα στο δέρμα σου με ασυνήθιστα χαρακτηριστικά συγκριτικά με άλλα στοιχεία του δέρματος απευθύνσου άμεσα σε δερματολόγο.

Πώς γίνεται η διάγνωση του μελανώματος;

Η πρώιμη ανίχνευση του μελανώματος είναι κρίσιμη καθώς τα ποσοστά επιβίωσης για το μελάνωμα πέφτουν σημαντικά αν διαγνωσθεί σε όψιμο στάδιο. Η  διάγνωση βασίζεται  στην κλινική εξέταση από εκπαιδευμένο δερματολόγο, επιβεβαιώνεται από εξέταση με ειδικούς μεγεθυντικούς φακούς ή ψηφιακή δερματοσκόπηση και  τελικά με ιστολογική εξέταση της βλάβης.

Πως θεραπεύεται το μελάνωμα;

Η θεραπεία εκλογής είναι χειρουργική. Σε λεπτά μελανώματα ο όγκος αφαιρείται με ορισμένα όρια ασφαλείας. Σε παχύτερα μελανώματα γίνεται μεγαλύτερη επέμβαση με αφαίρεση των επιχώριων λεμφαδένων. Μετά την χειρουργική αφαίρεση ο ασθενής συνήθως εξετάζεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Σε προχωρημένα μελανώματα είναι απαραίτητη επιπλέον θεραπεία που περιλαμβάνει ακτινοθεραπεία, ανοσοθεραπεία (θεραπεία που βοηθά το ανοσολογικό σύστημα να καταπολεμήσει τον καρκίνο).

Μπορεί να προληφθεί το μελάνωμα;

Το μελάνωμα συνδέεται στενά με την υπεριώδη ακτινοβολία επομένως η εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται και να τηρούνται αυστηρά οι παρακάτω κανόνες :

Φοράμε προστατευτικά ρούχα όταν είμαστε έξω στον ήλιο.

Μένουμε στην σκιά μεταξύ 11:00 -15:00.

Εφαρμόζουμε αντηλιακό με SPF 30 και SPF 50 για παιδιά και άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα ή ιστορικό δερματικού καρκίνου. Ξαναβάζουμε αντηλιακό μετά το μπάνιο ή την εφίδρωση ή κάθε 2 ώρες.

Τα παιδιά ιδιαιτέρως πρέπει να προστατεύονται από τον ήλιο, μια και τα εγκαύματα στην παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος στην ενήλικο ζωή.

Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημεία για την ανάπτυξη μελανώματος ;

Οποιαδήποτε αλλαγή σε χρώμα, σχήμα, μέγεθος ή η εμφάνιση κνησμού ή αιμορραγίας.

Νέες ελιές που εμφανίζονται μετά την ηλικία των 35 ετών.

Νέα μικρά εξογκώματα που αναπτύσσονται γρήγορα σε διάστημα εβδομάδων ή μηνών.

Πρέπει να ελέγχουμε το δέρμα μια φορά το μήνα. Σε σημεία δύσκολα ως προς τον οπτικό έλεγχο χρησιμοποιούμε καθρέφτες ή  ζητάμε από κάποιο μέλος της οικογένειας να τα ελέγξει. Σε περίπτωση που σημειωθεί κάτι θα πρέπει να δούμε δερματολόγο αμέσως.

Μελάνωμα κατά τη διάρκεια της κύησης

Είναι ο συχνότερος καρκίνος που μπορεί να παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Περίπου το 30% από τις γυναίκες που παρουσιάζουν μελάνωμα βρίσκονται σε κύηση τη στιγμή της διάγνωσης.

Το μελάνωμα στην κύηση, έχει χειρότερη πρόγνωση  (έκβαση) και υψηλότερη θνητότητα από το μελάνωμα που δεν διαγιγνώσκεται σε κύηση.  Αυτό έχει σχέση τόσο με αλλαγές στο ανοσολογικό σύστημα που εμφανίζονται στην κύηση και οδηγούν σε μείωση της άμυνας του σώματος απέναντι στους όγκους, όσο και με καθυστερημένη διάγνωση, διότι πολλές γυναίκες στην εγκυμοσύνη μπορεί να παραβλέψουν μία ύποπτη ελιά ή να αναβάλλουν την εξέταση από δερματολόγο.

Η πρώιμη διάγνωση του μελανώματος έχει τεράστια σημασία διότι όταν η βλάβη είναι λεπτή (πχ < 1mm) η πρόγνωση είναι θαυμάσια ενώ όταν η βλάβη ανιχνεύεται αργά όσο αυξάνει πάχος του όγκου τόσο αυξάνει και η θνητότητα.

Γυναίκες που έχουν παράγοντες κινδύνου για μελάνωμα, πρέπει να ελέγχονται από δερματολόγο τουλάχιστον δύο φορές κατά τη διάρκεια της κύησης και τουλάχιστον δύο φορές κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους μετά τον τοκετό.

paschalidis-adminΜελάνωμα